Fosfaat is belangrijk voor de celdeling en voor het energie transport in de plant. De plant heeft fosfaat  nodig voor de aanmaak van eiwitten. Fosfaat is ook een belangrijke component van celmembranen. Fosfaatgebrek zorgt voor een slechtere vruchtkwaliteit. De bewaarbaarheid van vruchten is ook minder bij een tekort aan stikstof. Gewassen met weinig wortels zijn gevoeliger voor een fosfaatgebrek.

Een tekort aan fosfaat komt vaak voor bij koude omstandigheden. Bij 13 °C is de opname van fosfaat slechts 30% van de opname bij 21 °C. Op gronden met een (te) lage pH ontstaat ook gemakkelijk een fosfaat tekort. Bij een pH van 4,5 is de opname van fosfaat 50% van de opname bij een pH van 6 à 7. Een te laag humusgehalte en/of een te hoge concentratie aan ijzer en/of aluminium (P-fixerende gronden) kunnen ook een oorzaak zijn van een fosfaat tekort in het gewas. Extreme droogte kan een fosfaatgebrek verergeren.